ความแปรปรวนของปริมาณน้ำฝนและน้ำที่ไหลเข้าเขื่อน
จากข้อมูลปริมาณฝนที่ตกและปริมาณน้ำที่ไหลเข้าเขื่อนเฉลี่ย 10 ปี ที่ผ่านมา (ปี 2552-2561) ประเทศไทยมีฝนตกโดยประมาณ 781,108 ล้านลูกบาศก์เมตรต่อปี คิดเป็นปริมาณน้ำท่าประมาณ 217,929 ล้านลูกบาศก์เมตร โดยน้ำท่าดังกล่าวเป็นน้ำที่ไหลลงเขื่อนขนาดใหญ่อยู่ประมาณ 43,338 ล้านลูกบาศก์เมตร หรือประมาณ 5.5% ของฝนที่ตก หรือสามารถอธิบายอย่างง่าย ๆ คือ ถ้ามีฝนตก 100 เม็ด เขื่อนขนาดใหญ่จะเก็บฝนไว้ได้เพียง 5.5 เม็ด เท่านั้น ทั้งนี้หากแจกแจงเป็นรายภาค ภาคเหนือมีน้ำไหลลงเขื่อน
7.1% ของปริมาณฝนที่ตก ภาคตะวันออกเฉียงเหนือ 3.6% ภาคกลาง 15.0% ภาคตะวันออก 1.9% และภาคใต้ 3.1% และหากพิจารณาถึงตัวเลขความจุของเขื่อนทั้งประเทศที่มีอยู่ 70,926 ล้านลูกบาศ์เมตร พบว่ามีน้ำไหลลงเขื่อนเฉลี่ยในแต่ละปีเพียง 43,338 ล้านลูกบาศก์เมตร หรือมีน้ำไหลเข้าเขื่อนอยู่แค่ 61% ของความจุเขื่อนเท่านั้น นอกจากนี้เมื่อพิจารณาถึงตัวเลขความแปรปรวน จะเห็นได้ว่าข้อมูลฝนทั้งประเทศมีความแปรปรวน 21% ส่วนข้อมูลน้ำไหลลงเขื่อนมีความแปรปรวน 66% ซึ่งถือว่ามีความแปรปรวน
ค่อนข้างสูง โดยเฉพาะภาคเหนือที่มีความแปรปรวนของฝนและน้ำไหลลงอ่างสูงกว่าภาคอื่น ๆ ซึ่งหมายถึง ฝนตกไม่สม่ำเสมอ ผิดที่ผิดเวลา ทำให้ปริมาณน้ำที่ไหลลงเขื่อนขนาดใหญ่ที่เป็นโครงสร้างน้ำหลักของประเทศมีความแปรปรวนสูงตามไปด้วย ดังนั้นจึงมีความจำเป็นต้องพัฒนาและฟื้นฟูโครงสร้างรองให้สามารถใช้งานได้อย่างมีประสิทธิภาพไม่ว่าจะเป็นอ่างเก็บน้ำขนาดเล็ก แก้มลิง ห้วย หนอง คลอง บึง บ่อต่าง ๆ เพื่อช่วยรับมือกับสถานการณ์ฝนที่มีความแปรปรวนมากในปัจจุบัน
![]() |
ฝนตกทั้งประเทศ ปีละประมาณ 781,108 ล้านลูกบาศก์เมตร แต่มีน้ำเพียง 5.5% เท่านั้น ที่ไหลลงเขื่อนขนาดใหญ่ |
ภาค | ปริมาณฝน (ล้าน ลบ.ม.) |
ปริมาณน้ำท่า (ล้าน ลบ.ม.) |
ความแปรปรวนสูงสุดของฝน | ปริมาณน้ำไหลลงเขื่อน (ล้าน ลบ.ม.) |
ความจุรวมของเขื่อน (ล้าน ลบ.ม.) |
ปริมาณน้ำไหลลงเขื่อน (ร้อยละของปริมาณฝน) |
ความแปรปรวนสูงสุด ของปริมาณน้ำไหลลงเขื่อน |
เหนือ | 201,850 | 50,664 | 34% | 14,305 | 24,825 | 7.10% | 109% |
ตะวันออกเฉียงเหนือ | 234,174 | 46,601 | 22% | 8,335 | 8,368 | 3.60% | 65% |
กลางและตะวันตก | 87,559 | 23,904 | 17% | 13,106 | 28,023 | 15.00% | 54% |
ตะวันออก | 68,532 | 26,522 | 20% | 1,334 | 1,515 | 1.90% | 53% |
ใต้ | 189,951 | 76,604 | 29% | 5,942 | 8,194 | 3.10% | 39% |
ค่าเฉลี่ยทั้งประเทศ | 781,108 | 217,929 | 21% | 43,338 | 70,926 | 5.50% | 66% |