จากการวิเคราะห์ปริมาณฝนที่ตกกับปริมาณน้ำที่ไหลเข้าเขื่อนเฉลี่ยในช่วง 10 ปี ที่ผ่านมา (2556-2565) ประเทศไทยมีฝนตกปีละประมาณ 777,055 ล้านลูกบาศก์เมตรต่อปี คิดเป็นปริมาณน้ำท่าประมาณ 216,798 ล้านลูกบาศก์เมตร โดยน้ำท่าบางส่วนได้ไหลลงเขื่อนขนาดใหญ่เฉลี่ยปีละประมาณ 39,175 ล้านลูกบาศก์เมตร หรือประมาณ 5% ของฝนที่ตกเท่านั้น ทั้งนี้หากแจกแจงเป็นรายภาค ภาคเหนือมีน้ำไหลลงเขื่อน 6% ของปริมาณฝนที่ตก ภาคตะวันออกเฉียงเหนือ 3% ภาคกลาง 14% ภาคตะวันออก 2% และภาคใต้ 3% ทั้งนี้เขื่อนขนาดใหญ่ทั้งประเทศมีความจุรวมกันอยู่ที่ประมาณ 70,926 ล้านลูกบาศ์เมตร มีน้ำไหลลงเขื่อนเฉลี่ยปีละประมาณ 39,175
ล้านลูกบาศก์เมตร หรือมีน้ำไหลลงเขื่อนเพียง 55% ของความจุเขื่อนเท่านั้น นอกจากนี้ปริมาณฝนที่ตกและปริมาณน้ำที่ไหลลงเขื่อนมีความแปรปรวนค่อนข้างสูง ฝนตกไม่สม่ำเสมอ ผิดที่ผิดเวลา ทำให้ปริมาณน้ำที่ไหลลงเขื่อนขนาดใหญ่ที่เป็นโครงสร้างน้ำหลักของประเทศมีความแปรปรวนสูงตามไปด้วย และถึงแม้ฝนที่ตกลงมาจะมีบางส่วนได้ไหลซึมลงไปยังชั้นน้ำใต้ดิน ซึ่งในแต่ละปีจะมีน้ำไหลลงไปเติมปริมาณน้ำในชั้นใต้ดินเฉลี่ยปีละปริมาณ 72,987 ล้านลูกบาศก์เมตร แต่กลับมีน้ำในชั้นใต้ดินที่มีความเหมาะสมสามารถนำมาใช้งานได้จริงปีละประมาณ 45,386 ล้านลูกบาศก์เมตร ประกอบกับการนำน้ำในชั้นใต้ดินขึ้นมาใช้มีค่าใช้จ่ายค่อนข้างสูง และ
การสูบน้ำขึ้นมาใช้มากเกินไปส่งผลทำให้เกิดการทรุดตัวของดิน และอาจเกิดสถานการณ์น้ำเค็มรุกในชั้นน้ำใต้ดินกรณีเป็นพื้นที่ใกล้ทะเล ดังนั้นจึงมีความจำเป็นต้องพัฒนาและฟื้นฟูแหล่งกักเก็บน้ำผิวดินให้สามารถใช้งานได้อย่างมีประสิทธิภาพเพื่อช่วยเสริมเขื่อนขนาดใหญ่ซึ่งเป็นโครงสร้างหลัก ไม่ว่าจะเป็นอ่างเก็บน้ำขนาดกลาง ขนาดเล็ก แก้มลิง ห้วย หนอง คลอง บึง บ่อต่าง ๆ เพื่อช่วยรองรับน้ำฝนกรณีฝนตกผิดที่ อีกทั้งยังสามารถช่วยลดน้ำหลากกรณีเกิดฝนตกหนักผิดปกติอีกด้วย รวมถึงเพื่อเป็นการเตรียมรับมือกับสถานการณ์ฝนที่อาจมีความแปรปรวนมากขึ้นในอนาคต
ภาค | ปริมาณฝน (ล้าน ลบ.ม.) |
ปริมาณน้ำท่า (ล้าน ลบ.ม.) |
ความแปรปรวน สูงสุดของฝน | ปริมาณน้ำไหลลงอ่าง (ล้าน ลบ.ม.) |
ความจุรวมของเขื่อน (ล้าน ลบ.ม.) |
ปริมาณน้ำไหลลงอ่าง (ร้อยละของปริมาณฝน) |
ความแปรปรวน
สูงสุดจากค่าเฉลี่ยของปริมาณ น้ำไหลลงอ่าง |
เหนือ | 194,115 | 48,723 | 26% | 11,848 | 24,825 | 6% | 56% |
ตะวันออกเฉียงเหนือ | 237,636 | 47,290 | 25% | 7,614 | 8,368 | 3% | 80% |
กลางและตะวันตก | 86,077 | 23,499 | 26% | 12,197 | 28,023 | 14% | 43% |
ตะวันออก | 69,824 | 27,022 | 18% | 1,390 | 1,515 | 2% | 47% |
ใต้ | 197,059 | 78,627 | 26% | 6,098 | 8,194 | 3% | 35% |
ค่าเฉลี่ยทั้งประเทศ | 777,055 | 216,798 | 23% | 39,175 | 7,0926 | 5% | 39% |